شاید شما هم جزء افرادی باشید که دچار حوادث غیرمنتظره نظیر آتش‌سوزی، سیل، سرقت، زلزله و ... شده‌اید و متاسفانه خسارات زیادی را هم در این حوادث متحمل شده‌اید.
چه خوب میشد در چنین مواقعی شخصی از راه می‌رسید و همه‌ی هزینه‌های وارده را پرداخت می‌کرد؛ شخصی مثل فرشته نجات که زیر بال و پر کسی که دچار خسران و زیان شده را بگیرد و به بلند شدنش کمک کند!
در چنین مواقعی بیمه حکم همان فرشته نجات را دارد، فرشته‌ای که برای کمک به شما آمده! خودِ خودِ شما!
بیمه چیست و بیمه‌گذار کیست؟!
بیمه(Insurance) قراردادی است که طی آن بیمه‌گر متعهد میشود که در ازای دریافت مبلغ مشخصی از یک شخص حقیقی به نام بیمه‌گذار، خسارات ناشی از حوادث غیرمنتظره وی را جبران نماید.
بیمه‌گر، شخص یا شرکتی است که با تنظیم قراردادی متعهد به جبران خسارات ناشی از حوادث غیرمنتظره‌ی شخص بیمه‌گذار میشود.
بیمه‌گذار، به شخصی اطلاق میشود که با امضای قرارداد بیمه، موافقت خود را با مفاد قرارداد اعلام می‌کند و در ازای پرداخت مبلغ مشخصی به شرکت بیمه‌گر، در صورت وقوع حوادث غیرمنتظره، خدماتی را برای ضرر و زیان وارده دریافت نماید.
پس در قرارد بیمه، متعهد را بیمه‌گر گویند و شخص بیمه شده را بیمه‌گذار و مبلغی که بیمه‌گذار به بیمه‌گر پرداخت می‌کند را حق‌بیمه گویند.
تاریخچه بیمه
اولین شکل از بیمه امروزی را میتوان کشتی‌ران‌ها و بازرگانی نسبت داد که در اوایل قرن هفدم پیمانی با همین مضمون را امضا کردند و توافق کردند که در سود و زیان سفرهای دریایی با یکدیگر شریک باشند؛ بدین صورت اولین قرداد بیمه و اولین شرکت بیمه تاسیس شد.
علت شکل‌گیری بیمه
پس آتش‌سوزی بزرگی در لندن در قرن 17 رخ داد، سرمایه‌داران دور هم جمع شدند تا با چاره‌اندیشی، از وقوع چنین حادثه‌ای در آینده جلوگیری کنند و یا در صورت وقوع، خسارات این حادثه بین افراد تقسیم شود؛ بدین صورت دومین قرارداد بیمه، تحت عنوان «بیمه آتش‌سوزی» در لندن شکل‌گرفت.
بیمه آتش‌سوزی
اولین بیمه‌ای که وارد آمریکا شد، بیمه آتش‌سوزی بود؛ چراکه اکثر خانه‌های امریکا از جنس چوب بودند و به شدت مستعد سوختن بودند؛ بدین‌صورت اولین شرکت بیمه در ایالات متحده آمریکا تشکیل شد تا خسارات ناشی از آتش‌سوزی منازل را جبران نماید.
متاسفانه کشور ما هم از نظر آمار آتش سوزی، سابقه کمی ندارد و به طور متوسط، روزانه 50 آتش‌سوزی رخ می‌دهد. با این حال، بیمه آتش‌سوزی روی کار می‌آید تا خسارات سنگینی از طریق آتش‌سوزی به ساختمان و اموال آن وارد شده را جبران نماید.
مطابق این بیمه، دو نوع پوشش در اختیار بیمه‌گذاران قرار می‌گیرد:
پوشش اصلی بیمه آتش‌سوزی: اصلی‌ترین پوششی بیمه آتش‌سوزی مربوط به حوادث غیرمتقربه شامل آتش‌سوزی، انفجار و صاعقه میباشد.
پوشش اضافی بیمه آتش‌سوزی: در اینجا بیمه آتش‌سوزی با پوشش کامل حوادث غیرمتقربه، آرامش خیال بیشتری را برای بیمه‌گذار فراهم می‌کند؛ به‌طوری که شامل انواع حادث غیرمنتظره نظیر، آتش‌سوزی، صاعقه، انفجار، سیل، زلزله، رانش زمین، ریزش کوه، برخورد هواپیما، ترکیدگی لوله‌ها و حتی سرقت! هرکدام از موارد ذکر شده با پرداخت حق بیمه بیشتر توسط بیمه‌گذار قابل انجام است.
انواع بیمه آتش‌سوزی
بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی عموما به سه دسته مکان تعلق می‌گیرند که عبارتند از:
1. منازل مسکونی 2. مراکز صنعتی شامل کارخانه‌ها و تاسیسات تولیدی 3. مراکز غیرصنعتی شامل مراکز رفاهی، تجاری و آموزشی و انبارها
مزایای بیمه آتش‌سوزی
پشتوانه‌ای گرم تحت عنوان «بیمه» همیشه آرامبخش خاطر افراد بوده و هست. خصوصا در دنیایی که مملو از اتفاقات غیرمنتظره باشد که خسارات زیادی را به دنبال داشته باشد.
آتش‌سوزی یکی از حوادث غیرمنتظره‌ای بوده که در چندسال اخیر در کشور خودمان بارها شاهد رخ دادنش بوده‌ایم؛ وجود پشتوانه‌ای که منزل را در برابر این حادثه و حوادث مرتبط بیمه کند، به نسبت هزینه بسیار کمتری را به دنبال خواهد داشت تا بروز حادثه و جبران خسارات حادثه.
از این رو بیمه آتش‌سوزی از دیرباز، به عنوان یکی از مهم‌ترین و بیمه‌نامه‌های عقد شده بوده و هست و مورد استقبال همگان قرار دارد.
عوامل موثر در قیمت‌گذاری بیمه آتش‌سوزی
بیمه آتش‌سوزی تحت تاثیر عوامل گوناگونی قرار داد که به طور کلی شامل عواملی نظیر: ارزش ملک، ارزش اموال داخل ملک، متعلقات ساختمان و خطرات احتمالی ساختمان میباشد.
موارد فاقد پوشش بیمه آتش‌سوزی
بیمه آتش‌سوزی علی‌رغم پوشش‌های فراوان در جبران خسارات ناشی از حوادث غیرمتقربه متعدد، در برخی موارد پوشش بیمه‌ای نداشته و تعهدی در جبران خسارت ندارد.
از جمله:
بهترین بیمه آتش‌سوزی
بهترین بیمه آتش‌سوزی از نظر هر فردی متفاوت است! اینکه چه معیارها و توقعاتی را از بیمه مدنظر داشته باشید، تعیین‌کننده‌ی بهترین بیمه آتش‌سوزی برای شما خواهد بود؛ پس لطفا توقعات خودتان را به صورت واضح از بیمه‌گر تعیین نمایید تا بهترین بیمه برای شما تنظیم شود.
بر فرض مثال، برای شخصی هزینه‌ی حق بیمه بالاترین اولویت را دارد و تا سقف مشخصی قادر به پرداخت حق‌بیمه است. در چنین شرایطی بیمه‌گر، قراردادی با نازل‌ترین قیمت را برای این شخص تنظیم می‌کند تا بهترین بیمه آتش‌سوزی برای وی برقرار گردد.
حال ممکن است شخص دیگر، با توجه به اموال و دارایی‌های منزل خود، پوشش‌های اضافی بیمه بیشترین اولویت را برای وی داشته باشند؛ به‌صورتی که این پوشش تمامی سوانح غیرمنتظره را، حتی برخورد هواپیما با ساختمان را در نظر بگیرد! مسلما در چنین حالتی، بیمه‌گر قراردادی با بالاترین خدمات و پوشش را برای این شخص تنظیم خواهد نمود تا از حداکثر خدمات بهره‌مند شود.
شکل‌گیری بیمه در ایران
جالب است بدانید اولین قرارداد بیمه‌ای که در ایران بسته شد، بیمه آتش‌سوزی منزل یکی از بنیانگذاران شرکت بیمه در سال 1314 بود و بدین صورت اولین بیمه‌نامه ایرانی در ایران صادر شد.
دو سال بعد از تشکیل اولین شرکت بیمه در ایران، نخستین قانون بیمه در ایران در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که این قانون در 36 بند تاکنون معتبر اعلام شده‌است.
انواع بیمه
به صورت کلی بیمه‌ها به دوسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
1. بیمه‌های اجتماعی که عموما اجباری هستند و توسط شخصی به نام کارفرما پرداخت می‌شوند و مبلغ پرداختی یا همان حق‌بیمه درصدی خاص از دستمزد شخصِ بیمه‌گذار است.
اش بیمه‌های بازرگانی که شامل انواع مختلفی است و توسط خود شخص بیمه‌گذار پرداخت میشود و حق‌بیمه متناسب با ارزش مورد بیمه شده میباشد. انواع بیمه‌های بازرگانی شامل موارد زیر است ...
و تگ بیمه آتش‌سوزی: طی این قرارد، بیمه‌گر متعهد میشود در ازای دریافت مبلغی از بیمه‌گذار، اموال وی را در برابر قوع آتش‌سوزی، صاعقه و انفجار تحت پوشش بیمه قرار دهد؛ یعنی درصدد جبران خسارات ناشی از حوادث غیرمتقربه‌ای همچون آتش‌سوزی، صاعقه، انفجار، سیل، زلزله، طوفان و تگرگ برآید.
نمای بیمه حمل و نقل کالا: در این قرارداد، چانچه کالا حین جابجایی دچار سانحه شود، بیمه‌گر وظیفه دارد خسارت‌های وارد آمده به کالا را جبران نماید.
تمال بیمه سفر: بیمه مسافرتی که امروزه یکی از الزامات دریافت ویزا برای کشورهای خاص شده‌است، قراردادی است که طی آن، بیمه‌گر متعهد میشود در مدت بیمه‌نامه خسارات احتمالی مسافر در کشور مقصد را جبران نماید. این موارد شامل، مفقودی اموال و مصدومیت شخص و حتی مرگ وی میشود.
یمار بیمه عمر: طی این قرارداد بیمه‌گذار متعهد می‌گردد که در صورت پرداخت حق‌بیمه توسط بیمه‌گذار تا مدت معینی، درصورت فوت شخص، بیماری و یا زندگی، مبلغ قابل‌توجهی را به صورت یکباره یا مستمری به شخص بیمه‌گذار پرداخت نماید. بیمه عمر انواع مختلفی دارد که شامل 1. بیمه عمر زمانی 2. بیمه عمر سرمایه 3. بیمه عمر مانده بدهی و 4. بیمه عمر بازنشستگی میشود.
نمای بیمه حوادث: بیمه حوادث که به صورت فردی یا جمعی امکان‌پذیر است، به قراردادی اطلاق میشود که طی آن بیمه‌گر متعهدد می‌گردد شخص یا اشخاص بیمه‌شده را در برابر حوادث غیرمترقبه نظیر مصدومیت، نقض عضو و حتی فوت مورد پوشش بیمه قرار دهد و غرامت‌های مربوطه را پرداخت نماید.
2.6. بیمه بدنه اتومبیل: این بیمه، بیمه‌گر را متعهد می‌کند که در برابر دریافت مبلغی مشخص از شخص بیمه‌گذار، متناسب با ارزش وسیله نقلیه، خسارات ناشی از واژگونی خودرو، سرقت و تصادف، انفجار و صاعقه را جبران نماید.
2.7. بیمه شخص ثالث: طی این قرارداد، منظور از شخص ثالث شخص سومی است که غیر از بیمه‌گر و بیمه‌گذار در برخورد با وسیله‌نقلیه دچار سانحه شده است؛ لذا بیمه‌گر وظیفه دارد که در ازای دریافت مبلغی مشخص از بیمه‌گذار، در صورت بروز چنین حوادثی، خسارات ناشی از سانحه را به شخص ثالث پرداخت نماید.
2.8. بیمه درمان: بیمه درمان با هدف جبران هزینه‌های ناشی از درمان شخص بیمه‌گذار، در کنار بیمه اجتماعی افراد، به عنوان «بیمه تکمیلی» به پوشش هزینه‌های درمانی افراد بیمه‌گذار می‌کند.
2.9. بیمه دریایی: این بیمه به جبران هزینه‌های ناشی حوادث حمل و نقل دریایی نظیر سانحه برای کشتی، افراد و کالا را شامل میشود.
2.10. بیمه هوایی: طی این بیمه‌نامه، بیمه‌گر وظیفه دارد به جبران خسارات ناشی از سوانح هوایی نظیر سقوط و انواع حوادث مرتبط بپردازد. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های هواپیما، مسافر و شخص ثالث میباشد.
2.11. بیمه مهندسی: بیمه مهندسی، هزینه‌های ناشی از کار و فعالیت‌های صنعتی، تجهیزات و مصالح را شامل میشود که انواع مختلفی دارد.
2.12. بیمه پول: پول به عنوان یکی از پرخطرترین و ارزشمندترین کالاهای ممکن، در معرض انواع حوادث غیرمتقربه نظیر سرقت و مفقودیت و آتش‌سوزی و ... قرار داد. در این قرارداد، پول به انواع اسکناس، سکه و چک‌های بانکی اطلاق میشود.
2.13. بیمه مسئولیت مدنی: این نوع بیمه خود شامل انواع مختلفی است و بیمه‌گر متعهد میشود که در صدد جبران هزینه‌های مالی و جانی بیمه‌گذار برآید.
اصول حاکم بر قراردادهای بیمه
اصول حاکم بر قرارداد بیمه، مفادی هستند که طرفین قرارداد ملزم به رعایت آنها هستند. از متداولترین اصول حاکم بر قرارداد میتوان به مواد زیر اشاره کرد.
اصل حسن‌نیت: از اصلی‌ترین عوامل قراردادهای بیمه، اصل حسن‌نیت است که در تمامی رشته‌های قراردادی بیمه مشترک است و این امر نشان‌دهنده‌ی اهمیت بالای این اصل است؛ مطابق این اصل، طرفین قرارداد، یعنی بیمه‌گر و بیمه‌گذار هردو موظف هستند که در کمال صداقت این قرداد را ببندند، به نحوی که بیمه‌گذار با صداقت کامل مشخصات مورد بیمه را عنوان کند و بیمه‌گر با صداقت کامل و شفافیت بالا، خدمات قابل ارائه را شرح دهد.
اصل غرامت: مطابق با اصل غرامت، بیمه‌گذار موظف به اثبات سانحه رخ داده برای مورد بیمه است، در غیر این صورت غرامت تبدیل به منبع درامدی برای بیمه‌گذاران خواهد بود. این اصل برای بیمه‌نامه‌های مرتبط با اموال قابل استناد میباشد.
اصل نفع بیمه‌پذیر: مطابق این اصل، فقط صاحب اصلی مورد بیمه قادر به عقد قرارداد بیمه خواهد بود و نه شخص دیگر؛ این اصل در بین تمامی قراردادهای بیمه مشترک است.
اصل جانشینی: این اصل که در مورد قراردادهای بیمه اموال صادق است، بدین صورت است که بیمه‌گر این اختیار را دارد که پس از جبران خسارت به بیمه‌گذار، به وکالت از وی به دنبال عامل یا عاملین سانحه باشد و هزینه خسارت را به نفع خود بازپس بگیرد.
اصل تعدد بیمه: مطابق این اصل، مورد بیمه شده زمانی تا زمانی میتواند تحت پوشش بیمه های مختلف باشد که مخالف اصل غرامت نباشد؛ تعیین این مورد به شرط و شروط بستگی دارد.
اصل داوری: اصل داوری به حل اختلافات بین بیمه‌گر و بیمه‌گزار توسط کارشناسان بیمه اشاره دارد.
اصل علت نزدیک: اصلی که بیانگر سلسه وقایع غیرمنتظره اما بهم پیوسته میباشد. مطابق این اصل، در صورت رخ دادن زنجیره‌ای از سوانح بهم پیوسته، نخست علت اصلی باید مشخص گردد و غرامت درصورتی پرداخت میشود که علت اصلی، تحت پوشش بیمه باشد.
ویژگی‌های حقوقی قرداد بیمه
عقد لازم: عقد لازم بدین معناست که قرارداد بیمه بین طرفین صورت گرفته و برای فسخ قرارداد، حضور هردوطرف بیمه‌گر و بیمه‌گذار الزامی است؛ بدین صورت، به محض رخ دادن سانحه‌ی غیرمنتظره، بیمه‌گر ملزم به پرداخت غرامت مطابق با مفاد قرارداد میباشد، از طرفی بیمه‌گذار نیر ملزم به پرداخت حق‌بیمه خواهد بود.
عقد معوض: مطابق این بند، بیمه‌نامه بین طرفین صورت گرفته و طرفین تعهداتی نسبت به یکدیگر دارند.
عقد مبتنی بر حسن‌نیت: مطابق این بند، هر یک از طرفین ملزم به رعایت حسن‌نیت نسبت به یکدیگر هستند و عدم رعایت این بند، منجر به فسخ قرارداد خواهد شد.
سخن آخر
در این مقاله سعی شد به تفصیل بیمه و انواع آن، به‌خصوص بیمه آتش‌سوزی به عنوان یکی از مهم‌ترین بیمه‌های مورد استفاده در ایران صحبت کنیم.
امید است با مطالعه این مقاله، قدمی کوچک در راستای آگاهی بخشی شما هم‌میهنان عزیز برداشته باشیم.
